प्रजापति सामुदायिक वन समुहमा आगामी पुस २७ गते हुन गइरहेको निर्वाचनमा १९ सदस्य कार्यसमितिमध्ये अध्यक्ष सहित मेजर पाच र अन्य २ सदस्य खुल्ला दलित सदस्य र आदिवाशी खुल्ला सदस्य गरि ७ पदमा १४ जना उम्मेद्धार हाल चुनावी प्रचारको दौरानमा रहनुभएको छ । जसमा स्वतन्त्र आम उपभोक्ता प्यानलबाट यस अघिका अध्यक्ष समेत रहनुभएका सुर्य थापा अध्यक्षमा उम्मेद्धारी दिएर अगाडि वढ्नुभएको छ । ४६ वर्षे थापा प्राकृतिक सम्पदाको संरक्षण र वन समुहलाई पर्यापर्यटकिय बनाउनका लागि आफ्नो उम्मेद्धारी जरुरी भएको बताउँनुहुन्छ प्रस्तुत छ थापासग गरिएको कुराकानी
तपाईं प्रजापति सामुदायिक वन समूहको अध्यक्ष भई एक कार्यकाल पूरा गरेको व्यक्ति, फेरि किन दोहोर्याउन खोज्नु भएको रु तपाईंको उम्मेदवारी के का लागि ?
हिजो हाम्रो समितिले गरेका सफल कार्यहरुको कारणले आम उपभोक्ताको अपेक्षा र चाहना अनुरुप नै मेरो उम्मेदवारी हो । एक कार्यकाल काम गरेँ, केही बुझ्ने मौंका पाउँ । सामुदायिक वनमा जिम्मेवारी लिएर उपभोक्ताका पक्षमा सामाजिक र रचनात्मक काम गर्न सकिने रहेछ भन्ने बुझेपछि जिम्मेवारीलाई पुनः निरन्तरता दिन चाहेको हो ।
तपाईंको कार्यकालमा के त्यस्ता योजनाहरु पूरा गर्नु भयो र फेरि तपाईंलाई नै नेतृत्वमा लैजान उपभोक्ता इच्छुक बनेका हुन् ?
२०५२ सालबाट स्थापना भएको हाम्रो सामुदायिक वनको अवस्था यति कमजोर बनेको थियो कि तयार गरिएका कुनै कार्ययोजना पनि कार्यान्वयन गरिएको थिएन । प्राकृतिक वन भएकाले यसको रक्षा गर्न, पर्यावरणलाई सुन्दर राख्न र सामुदायिक वनबाट यसका उपभोक्ताले लाभ लिनुपर्छ भन्ने विषयमा पूर्ववर्ती कार्यसमिति सचेत थिएन । हाम्रो समिति आउनु पूर्व तीन वर्ष अगाडि सामुदायिक वन अस्तित्व बिहीन अवस्थामा पुगेको थियो । आज हामीले उपभोक्तामैत्री सकारात्मक कार्ययोजना बनाएर कार्यान्वयमा लगेपछि झापाको एक नम्बर सामुदायिक वन बनाएका छौं ।हाम्रो समूहको प्रमुख उद्देश्य भनेको वन समूहका उपभोक्ताहरुको आवश्यकतालाई सम्बोधन गर्दै वनको संरक्षण र सम्वद्र्धन गर्ने हो । विपन्न वर्गका स्थानीयहरु जीवनस्तर माथि उठाउन, महिला सशक्तिकरण गर्ने, पर्यापर्यटनको व्यवस्था मिलाउने नै हो । हाम्रो वन क्षेत्रभित्र पर्ने सीमसार तथा पर्यटकीय स्थलको स्तरोन्नति गर्दै आयाआर्जनको बाटो बनाउने पनि लक्ष्य लिएका छौं । सोही प्रयोजनका लागि हामीले गैंडे आहाललाई सीमसारको रुपमा विकास गर्न अग्रसरता देखाएका छौं । यिनै सकारात्मक पहलका लागि उपभोक्ताले मेरो साथ दिइरहनु भएको छ र अब पनि दिनु हुनेछ भन्ने मेरो अपेक्षा हो ।
तपाईंले अध्यक्ष पदमा पुनः उम्मेदवारी दिइरहँदा आफ्नो अवस्थालाई कसरी मूल्याङ्कन गर्नु भएको छ ?
अहिले उपभोक्ताको घरदैलोमा पुग्ने अभियानमा छौं । जहाँ जहाँ पुगिसकेका छौं, त्यहाँबाट राम्रो रेस्पोन्स पाएका छौं । विगत तीन वर्षको कामको मूल्याङ्कन गर्दै धन्यवाद दिनु भएको छ । व्यक्तिगतरुपमा नकारात्मक प्रश्न र टिकाटिप्पणीको अहिलेसम्म सामना गर्नु परेको छैन । धन्यवाद दिइरहनु भएको छ र आफूहरुले यो कार्यकालको लागि पनि साथ दिने भनी विश्वास दिलाउनु भएको छ । सफल अध्यक्षका रुपमा परिचय बनाएको भन्दै उहाँहरुले मलाई बधाई दिइरहनु भएको छ । यस मानेमा मेरो विजयी बन्ने अवस्था सुदृढ बनेको छ ।
तपाईं कसको उम्मेदवार ? पार्टीको कि उपभोक्ताको ?
म विशुद्द स्थानीय जनता र प्रजापति सामुदायिक वनका आम उपभोक्ताको उम्मेदवार हो । हिजो पनि म स्थानीय युवाको चाहनालाई सम्बोधन गर्दै उम्मेदवारी दिएर विजयी बनेको हुँ । वन समूहले स्थानीयको हितका लागि काम गर्ने भएकाले उपभोक्ताले चाहेको उम्मेदवार हो म । यस्तो सामाजिक कामलाई राजनीतिकरण गरिनु हुन्न भन्ने मेरो भनाई हो । यतिबेला म राजनीतिक दलको प्रतिनिधि उम्मेदवारभन्दा पनि आम उपभोक्ताको उम्मेदवार हो ।तपाईसँग प्रतिस्पर्धामा हुने उम्मेदवार त
राजनीतिक दलले उठाएको व्यक्ति हुनुहुन्छ । तपाईं एक्लै चुनाबमा होमिनु भएको छ । प्रतिस्पर्धीलाई कसरी मूल्याङ्कन गर्नु भएको छ ?
साथीहरुले संयुक्त गठबन्धनको नाम दिनु भएको छ । जनताको चाहाना चाहिँ त्यो छैन । र, जनताको काम गर्न गठबन्धनको आवश्यकता पनि छैन । मन जितेर काम गरे जनता आफैं एक ढिक्का हुन्छन् । कसैले कुनै पार्टीले निर्देशन दिनु पर्दैन । सामुदायिक वन सामाजिक काम गर्ने थलो हो, उपभोक्तालाई सहयोग गर्ने संस्था हो, त्यसलाई राजनीतिको थलो बनाउनु हुँदैन ।
अब पुनः निर्वाचित बनेर गर्ने कामको सूची त पक्कै बनाउनु भएको होला , के कस्ता नयाँ कामको योजना बनाउनु भएको छ ?
सामुदायिक वनको पहिलो उद्देश्य भनेको वनको संरक्षण र उपभोग हो । समूहले आफ्ना विपन्न उपभोक्ताहरुको उत्थानमा पनि काम गर्नु पर्छ । मैले माथि नै पनि भनेको छु, महिला सशक्तिकरण तथा विभिन्न जाति र जनजातिका उपभोक्ताहरुको उत्थानका लागि विगतबाट नै काम भइरहेका छन्, तिनलाई निरन्तरता दिनेछु । सबै उपभोक्ताको सम्मान गर्नु र पर्यावरण जोगाउनु मेरो दायित्व भित्र पर्ने पहिलो काम हो । पर्यापर्यटनको क्षेत्रमा हामी पछि परेका छौं । छिमेकी सामुदायिक वनले यसमा पाइला चालेकाले अत्यन्तै सफलतापूर्वक नाम र दाम कमाएको छ । हाम्रो वनमा पनि यस्ता प्राकृतिक सीमसार छन् र यसको प्रयोगबाट आगामी तीन वर्ष भित्रै समूहको प्रमुख आम्दानीको स्रोत निर्माण गर्नेछ ।
तपाईंले तयार पार्नु भएका योजना कार्यान्वयनका लागि भौगोलिक अवस्थितिले साथ दिन्छ ?
गैँडे आहाल हामीले पोहोरदेखि नै खन्न शुरु गरेका छौँ । प्राकृतिकरुपमै रहेको पोखरीलाई पुनःनिर्माण गर्न शुरु गरेका हौं । दुई नम्बर ब्लकमा रहेको सुन्तले होलीमा पनि सीमसार नै छ । त्यसलाई पनि व्यवस्थापन गर्ने योजनामा छौं । फारलाइन चौरीलाई व्यवस्थित गर्दै चिल्डे«न पार्कको रुपमा विकसित गर्ने योजना छ । सोही नजिकै इलाका वन कार्यालय पनि बस्दैछ । वन कार्यालयसँग समन्वय गरी नर्सरीको थालनी गर्नेलगायतका गुरुयोजना तयार पारेका छौँ । आगामी तीन वर्ष भित्रमा सबै कामहरु सम्पन्न गर्ने गरी स्थानीय सरकार, जिल्ला कार्यालयहरुसँग पनि समन्वय गर्नेछौँ
सामुदायिक वनको आम्दानी के हो रु पुराना रुखहरु काटेर बेच्ने मात्र हो कि अरु पनि केही हुन्छ ?
झट्ट देख्दा र सुन्दा सामुदायिक वनको मुख्य आम्दानीको श्रोत भनेकै पुराना रुखहरु काट्ने, काठ दाउरा बनाउने र बच्ने नै हो । तर वनको आम्दानी यतिमा मात्र सिमित हुँदैन । हामीहरु पर्यापर्यटनलाई ध्यानमा राख्दै दीर्घकालीन आम्दानीका श्रोतहरु पहिल्याउने कोसिसमा छौँ ।
रुख काट्ने र बेच्न चाहिँ वन समिति अग्रसर हुन्छ तर बिरुवा रोप्ने कुरा कहिले गरेको सुनिन्न । किन होला ?
प्रजापति वन प्राकृतिक वन हो, हामीसँग नाङ्गा डाँडा छैनन् । जंगलमा आफै बिरुवाहरु उम्रिने भएकाले हामीले रोपिरहनु पर्दैन । जति उम्रिएका छन्, तिनीहरु संरक्षण मात्र गर्न सके पनि बन मासिँदैन । भू–क्षय भएको ठाउँमा बिरुवा लगाउने, बाँस रोपेर संरक्षण गर्ने गरेका छौँ । केही खाली स्थानमा वृक्षारोपण गरेका छौं । तपाईंले समूहको काम रुख काटेर बेच्ने गरेकोमात्र सुन्नु भएको रहेछ तर प्रजापति वनमा चाहिँ एउटा रुख काटियो भने ३ वटा विरुवा रोप्ने बानी बसाएका छौं ।
तपाईले नेतृत्व गर्नुभएको सामुदायिक वनको प्रमुख चुनौतीहरु के के हुन् ?
हाम्रोमात्र होइन, सबै सामुदायिक वनको मुख्य चुनौती भनेको वन उपभोग नीति नियमको अपर्याप्तता र भएका नीतिहरुको पनि कार्यान्वयनमा विभिन्न बाधा व्यवधान हुन् । यस्तै खोलानालाको कटान र प्राकृतिक भू–क्षय, अनि अझ जटिल र अप्रत्यक्ष चुनौती भनेको चोरी तस्करी हो । यी सबैको सामना गर्न सरकारी गैर सरकारी निकाय एवम् स्थानीय तहसँग समन्वयको खाँचो छ । समस्याको दीर्घकालीन समाधानका लागि नगरपालिकासँग साझेदारी गरी विभिन्न कार्यक्रम गर्ने योजना बनाएका छौं ।
निर्वाचनको संघारमा हुनुहुन्छ । सम्पूर्ण उपभोक्ताको बीचमा जाने समयमा हामीसँग कुरा गर्ने अवसर दिनु भएकोमा यहाँलाई धन्यावाद भन्न चाहान्छौं ।
अन्त्यमा, आम उपभोक्ता र मतदाताहरुलाई केही भन्नु छ ?
प्रजापति सामुदायिक वन उपभोक्ता समूह कनकाई नगरपालिका १ को यही पौष २७ गते हुने निर्वाचनमा चुनाव चिन्ह हातमा मतदान गरी मलाई विजयी गराइदिनु हुन अनुरोध गर्दछु । तपाईंको १–१ भोटको सम्मान र सदुपयोग गर्दै पर्यापर्यटनको विकासमा ध्यान दिने र संस्थाको दिगो आर्थिक विकासमा पहल गर्नेछु । तपाईंको अभिमतको कुनै पनि हालतमा खेर जान दिने छैन भन्ने प्रतिवद्धता पनि गर्दछु ।